پاسخکده

اکثر ما به خواست و مشیت خداوند متعال اعتقاد داریم و ته دلمان مطمئنیم که بدون خواست و اراده خداوند متعال برگی از جای نمی جنبد و قدمی از قدم  برداشته نمی شود ولی در مقام عمل گاه این اعتقاد متعالی را فراموش می کنیم و به جای تکیه بر یاد و خواست خداوند متعال بر خود و منیّت خود تکیه می کنیم . و این یعنی عملی محکوم به شکست .!

خداوند متعال خطاب به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید :

«وَلَا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ إِنِّی فَاعِلٌ ذَلِکَ غَدًا إِلَّا أَن یَشَاء اللَّه » (سوره کهف آیات 23 و 24) ؛ «هرگز نگوید من فردا فلان کار را انجام می‌دهم، مگر اینکه خدا بخواهد»

یعنی: هرگاه از تصمیم به انجام کاری در آینده سخن می‌گویی، حتما تکیه بر مشیت خدا کن و جمله «ان شاءالله»،«اگر خدا بخواهد» را فراموش مکن .

اشاره به اینکه مشیت الهی مافوق همه‌ی مشیت‌ها است و تا او چیزی را اراده نکند واقع نمی‌شود.

واضح است که این سخن کمترین اشاره‌ای به مسأله‌ی جبر ندارد، بلکه ناظر به مشیت غالب خداوند است که می‌تواند هرکس را از وصول به هدفش بازدارد و اگر آزادی به انسان داده برای آزمایش و امتحان و تربیت و تکامل است و مفهوم آزادی اراده، هرگز سلب قدرت از خدا نیست.

افزون بر این برای وصول به هدف‌های مورد نظر، اراده و انتخاب انسان یکی از عوامل است و صدها عامل دیگر بیرون از وجود انسان قرار دارد که از حوزه‌ی قدرت او خارج، و تنها به خدا مربوط می‌شود.

اینجاست که هم ادب سخن و هم توجه به واقعیت ها، ایجاب می‌کند که انسان جمله «اگر خدا بخواهد» را هرگز در برنامه‌های خود فراموش نکند.

در اینجا باز به تأثیر «معرفت» در «اعمال» انسان توجه شده است که اگر مؤمن باشد، هرگز خود را مستقل و مستغنی از او نمی بیند، هرگز مغرور نمی شود، و بر مرکب خودخواهی سوار نمی گردد، همان گونه که در برابر انبوه مشکلات، گرد غبار یأس و نومیدی بر آینه‌ی قلب او نمی نشیند و در برابر حوادث سخت زانو نمی‌زند؛ چرا که او مشیت الهی را بالاتر از همه چیز می‌داند!

منبع: تبیان